Waarom is mijn pup zo aanhankelijk?
Is het erg als je puppy nog niet zonder jou kan? Ontdek meer over verschillende hechtingsstijlen.
Je herkent het vast: je puppy volgt je overal. Je kan niet eens even rustig naar de wc. En wanneer je even zit, kruipt hij meteen tegen je aan. Misschien spookt deze gedachte ook regelmatig door jouw hoofd: ‘Help, mijn puppy is zo aanhankelijk’. In dit artikel bespreek ik of dat echt zo erg is. Ook ga ik dieper in op hechtingsstijlen en hoe je ervoor zorgt dat je puppy opgroeit tot een zelfstandige volwassen hond.
Het goede nieuws: het is niet zo vreemd dat je puppy zich aan je vastklampt. Bedenk dat hij op zeer jonge leeftijd van zijn moeder en nestgenootjes is gescheiden. Hij is weggehaald uit de vertrouwde omgeving met bekende geuren en komt in een nieuw huis, waar de regels en gewoonten nog onbekend zijn. Natuurlijk is dat eng. Daarbij hebben puppy’s nog iemand nodig die hen verzorgt en begeleidt, zoals een ouder dat doet. Soortgenoten in het wild verlaten op latere leeftijd het nest. Die zijn er ook niet direct klaar voor om zelfstandig de buitenwereld tegemoet te treden.
Het slechte nieuws: het kost echt even tijd voordat een puppy jou minder nodig heeft. Veel hondeneigenaren vinden het maar lastig als hun hond zo aanhankelijk is. Zij zoeken naarstig naar manieren om hun pup snel zelfstandig te maken tot het punt dat zij als baasjes niet meer nodig zijn.
Zelfstandiger maken?
Zo zijn er een aantal hulpmiddelen om een puppy dat gevoel van geborgenheid te geven. Denk aan een knuffel met een hartslag of, zoals vroeger meer gebruikelijk was: een tikkende klok, gewikkeld in een deken. Ik sluit niet uit dat deze middelen in bepaalde situaties kunnen helpen. Het kan jou als baasje echter nooit vervangen. Is dat gevoel van veiligheid, dat zo’n knuffel oproept, geen schijnveiligheid? Want wat gebeurt er als je die knuffel weer weghaalt?
Uiteraard is er niets mis mee als je wil dat je hond zelfstandiger wordt. Je moet immers ook een boodschap kunnen doen. Het is raadzaam om je hond op jonge leeftijd te leren om alleen thuis te zijn. De voorwaarde is wel dat je dit doet op het tempo van je hond. Plaats hem dus nooit in een situatie die hij niet aankan. Verantwoord trainen kent een stapsgewijze opbouw en voorkomt dat je hond gestrest raakt of angstig wordt.
Wil je niet dat je hond op de bank komt liggen? Ook dat is niet erg. Dit soort zaken kun je trainen. Voorwaarde is wel dat je hond zich veilig voelt. Pas als aan die basisbehoefte wordt voldaan, kan hij leren.
Experiment van Harlow
Psycholoog en onderzoeker Harry Harlow ontwierp een bijzonder experiment in de jaren ’60. Hij maakte twee surrogaatmoeders voor jonge aapjes. De ene surrogaat was gemaakt van draad en had een zuigfles met moedermelk. De andere bestond uit een warme vacht. De verwachting was dat de jonge aapjes zouden kiezen voor de surrogaat met melk, omdat die in de basisbehoefte van voedsel voorzag. Echter, de aapjes bleven urenlang bij de ‘moeder’ die een gevoel van warmte en geborgenheid bood. Dit experiment was baanbrekend en toonde aan hoe belangrijk de hechting is tussen moeder en kind. Hieruit kunnen we afleiden dat ook jonge pups nog behoefte hebben aan die geborgenheid, net zoveel als (of misschien meer dan) aan voedsel.
Vertrouwen en veiligheid zijn dus basisbehoeften van een hond. Wanneer je die veilige basis en geruststelling biedt, wordt je puppy heus niet extra aanhankelijk. Dat is namelijk waar veel mensen bang voor zijn. Ik zie dat baasjes hun instinct negeren en hun puppy bijvoorbeeld lang laten huilen in de bench, al breekt het hun hart. Ze hebben immers geleerd dat dit zo hoort. Anders raakt je hond ‘teveel’ aan je gehecht. Het tegenovergestelde is echter waar: als je niet (voldoende) voorziet in die basisbehoeften, groeit je hond op tot een angstig en onzeker dier, die niet weet tot wie hij zich moet wenden voor hulp. Dat leidt op termijn juist tot meer problemen. Denk maar aan een hond die uitvalt om zichzelf te beschermen.
Hechtingsstijlen
Een hond met een veilige hechtingsrelatie voelt zich op zijn gemak als hij alleen is; hij durft de wereld zelfstandig te ontdekken. Tegelijkertijd kan hij steun ervaren bij zijn baasje en vindt hij zijn nabijheid prettig. Zo’n veilige hechtingsrelatie ontstaat, wanneer je hond ervaart dat hij van jou op aan kan. Stel: je puppy wordt lastiggevallen door een opdringerige hond. Jouw pup laat misschien wel merken dat hij het niet prettig vindt door weg te lopen of te piepen, maar de andere hond heeft hier geen boodschap aan. Als je de grens van jouw pup hier bewaakt en hem dus beschermt, leert hij dat je hem steunt. Jij bent de veilige haven.
Maar, wat gebeurt er als je je hond het zelf laat uitzoeken? Als je zijn behoefte aan veiligheid negeert? Dan kan een verstoorde hechting ontstaan. Dit kan twee kanten opgaan. Zo kan er vermijdende hechting ontstaan: de hond voelt zich alleen op zijn gemak als hij alleen is. Samen op de bank hangen? Daar doe je hem geen plezier mee. Hij heeft onvoldoende vertrouwen in zijn baasje: deze biedt immers geen steun bij angst of stress. Voor een sociaal wezen is dit best treurig. Hij staat er voor zijn gevoel alleen voor. De hond is wel erg zelfstandig en durft te exploreren.
Een ander uiterste is de angstige hechting. De hond blijft juist meer bij zijn eigenaar, in de hoop toch steun te krijgen. Hij durft niet op eigen benen te staan en de wereld te ontdekken. Hij voelt zich alleen veilig bij zijn baasje. Ook deze hechtingsstijl kan ontstaan wanneer je je hond teveel aan zijn lot overlaat en te weinig steunt. Het klinkt paradoxaal. Je puppy zoekt voortdurend jouw nabijheid en kan niet goed alleen zijn. Als reactie daarop, neem je juist meer afstand. Hij moet het toch leren? Hierdoor kan dus ook die angstige hechting ontstaan. Je bereikt het tegenovergestelde van wat je wilde: je hond wordt nog aanhankelijker.
Conclusie
Het lijkt tegenstrijdig: je wil je puppy de veilige hechting geven die hij zo nodig heeft, maar ook oefenen met alleen thuis blijven. In feite bijten deze dingen elkaar niet. Juist wanneer je hond zich veilig voelt, kan hij optimaal leren en durft hij te exploreren. Luister tijdens trainingssessies naar de signalen van je hond. Wat zie je aan de lichaamstaal? Is je puppy bijvoorbeeld angstig als het deurtje van de bench dicht gaat, dan ga je een stap terug in de training. Je hond leert dan dat hij zijn grenzen kan aangeven: hier wordt naar geluisterd! Als je zou doorzetten en de bench bijvoorbeeld dichtlaat omdat ‘je hond er nou eenmaal aan moet wennen’ ontstaat juist een onveilige hechting. De (verlatingsangst) wordt zo misschien wel groter!
Lees meer artikelen
Meer weten over hondenopvoeding of -training? Lees ook vooral onze andere artikelen en blijf op de hoogte.